4. Chuyện Cu Tố Làng Tôi

Ðặng Xuân Xuyến

(Truyện ngắn)

*

Cu Tố vừa đi vừa khóc, một tay kéo quần, một tay lau nước mắt. Thật tội cho thằng bé, mới tý tuổi đầu mà phải hứng chịu quá nhiều đau khổ. Bằng tuổi nó, con nhà khác thì được học hành đến nơi đến chốn, còn nó, đang học dở cấp 2 phải bỏ học vì hoàn cảnh gia đình. Mẹ nó bỏ làng ra đi dễ đến sáu, bảy năm rồi, còn bố nó là kẻ nát rượu nhất vùng, mỗi khi quá chén lại thượng cẳng tay hạ cẳng chân, trút lên đầu nó tất cả sự hận thù về mẹ nó. Nghe đâu, mẹ nó sau một cuộc mây mưa tình ái với gã hàng xóm, nó được hình thành từ bận ấy. Không phải lão Phục - bố nó - có vấn đề về chuyện chăn gối, mà cái chính để mẹ nó ngoại tình đẻ ra nó là do hoàn cảnh ?. Vâng, thì hẳn là do hoàn cảnh, chứ mẹ nó vốn là người nổi tiếng hiền thục nhất làng, đâu muốn lão Phục phải nuôi con người khác. Ngay cả thằng cu Ðấu, lão Phục cũng thừa biết là con của lão Q, nhưng vẫn quyết cưới, vẫn hì hì cười: ?Cá vào ao ta, ta được?, chứ đâu phải mẹ cu Tố chủ tâm lừa dối. Người làng Trúc Xuân vốn rộng lượng, nhất là trong hoàn cảnh gia đình cu Tố, nên nhiều người có vẻ bênh mẹ cu Tố ra mặt, tất tật mọi chuyện đều đổ lỗi cho hoàn cảnh nó trớ trêu, nó oan nghiệt, không chịu chiều theo ý người ?. Vì thế, thượng vàng hạ cám, người làng Trúc Xuân đổ tuột lên đầu lão Phục! Thật tội cho lão, nghe mọi người bóng gió, mỉa mai, lão chỉ biết gượng cười. Lão không thích phân trần, vì đấy không phải bản tính của lão, hơn nữa, nếu có nói, cũng không ai chịu nghe, càng không ai chịu tin. Xưa tới nay, ở cái làng Trúc Xuân này, có ai coi lão ra cái thá gì? Trước mặt thì cười cười nói nói, ra vẻ thân tình, thương mến lắm, nhưng vừa đi khỏi dăm ba bước là những cái bĩu môi, những lời châm chọc chạy theo lưng lão.

Ôi! Sự đời thật chua chát! Không ai chịu hiểu, chịu tin lão cả! Cũng chẳng có ai là người để lão hiểu, lão tin cho được! Thật chua chát sự đời! Thật uất ức số phận! Thôi, kệ những lời công kích, kệ những lời đàm tiếu, lão cứ thản nhiên mà sống, cứ thản nhiên mà cười, coi như chưa hề có những lời độc địa kia đã bóp nát cái hạnh phúc nhỏ nhoi mà lão cố công bồi đắp. Có lẽ, cũng bởi tại lão cứ nhởn nhơ mặc kệ mọi chuyện, muốn ra sao thì ra nên lời ong tiếng ve càng thêm tích tụ. Làng Trúc Xuân không lạ gì cái cảnh: Mỗi khi thấy lão ngoài đường, là y rằng có những cánh tay chỉ trỏ, những lời thì thầm to nhỏ, và sau đó, là những trận cười no nê, sảng khoái của những kẻ ?rửng mỡ?, thích chọc ngoáy vào đời tư kẻ khác, mặc dù, đời tư của chúng còn bốc mùi khăm khẳm gấp vạn - đấy là nói theo cách của lão.

Chẳng rõ thực hư những lời xì xèo thế nào, nhưng quả thực, càng nhìn, thằng cu Tố càng không có nét gì giống lão, ngoại trừ ánh mắt buồn buồn, giọng nói nhấm nhẳng của kể yếm thế thì có vẻ hơi giông giống. Nhưng mà thôi, chuyện bố con nhà cu Tố có giống nhau hay không là chuyện khác, chuyện không nên bàn! Vì chuyện đó hiển nhiên ai ai cũng biết, ai ai cũng rõ, chẳng có gì là lạ. Chuyện lạ là không hiểu vì sao, mấy ngày hôm nay, hễ cứ nghe tiếng khóc của cu Tố, không ít kẻ làng Trúc Xuân phải cúi mặt thở dàỉ.

*

Chuyện xảy ra cũng khá lâu rồi. Cách đây chừng mười tám, mười chín năm thì phải. Ngày ấy, mẹ cu Tố vẫn chưa về làm dâu nhà họ Nguyễn, vẫn còn là cô thôn nữ ngây thơ với tình yêu trong sáng đầu đời. Người làng Trúc Xuân bảo: Không biết nàng Kiều của cụ Nguyễn Du đẹp đến mức nào, chứ mẹ cu Tố thì chao ôi là đẹp. Con gái thôn quê gì mà nước da cứ trắng nõn trằng nà, trắng đến nhức cả mắt. Lại còn đôi mắt nữa chứ. Mỗi khi giận dỗi hay ấm ức điều gì, đôi hàng mi cong vút chỉ khẽ chớp chớp vài cái, thì hỡi ơi, dù đấng trượng phu có đang đằng đằng sát khí cũng phải chùng lòng, phải cố mà ngọt ngào, xu nịnh, để đôi mắt kia đừng nhỏ lệ. Chung quy cũng chỉ tại mẹ cu Tố đẹp. Nếu không thì làm sao mà đàn bà, con gái ở chốn quê, quanh năm giỏi mỗi việc chổng đít lên trời lại thích lườm nguýt mẹ nó! Xấu xí đến ma chê quỷ hờn như Thị Nở, đương nhiên là có tội với dòng giống, xóm làng. Mà quá đẹp như mẹ cu Tố thì lại càng có tội! Tội lớn là đằng khác!

Tạo hóa thật bất công! Mọi nét đẹp của thế gian này dường như đều dồn hết cho mẹ cu Tố. Ðến cả người đàn ông tràn trề nhựa sống, là niềm tự hào duy nhất, là nỗi khát khao vật vã từng đêm của các cô gái làng cũng bị mẹ nó nhăm nhe cướp mất. Của đáng tội, hai người ấy quả thật rất xứng đôi. Nhưng cũng chỉ tại mẹ nó. Bao nhiêu trai làng sẵn sang quỳ gối, dâng nộp tất tật gia tài để được nên vợ thành chồng, vậy mà cứ dửng dưng, không chịu chọn lấy một ai, lại chọn luôn anh chàng Q đẹp trai, giỏi giang, và khỏe mạnh nhất làng. Ban đầu, mọi người bán tín bán nghi, nghĩ mẹ cu Tố chỉ coi chàng Q như người anh trai tốt bụng. Nhưng từ cái lần rình trộm, thấy chàng Q ghì chặt mẹ cu Tố vào vòm ngực vạm vỡ, thì, con gái làng Trúc Xuân nhảy dựng lên như giẫm phải lửa. Không ai bảo ai. Tất cả đều hậm hực: Như thế là không được! Như thế thì thật quá quắt! Ðã quá đẹp rồi lại còn muốn chiếm nốt cái đẹp cuối cùng của làng Trúc Xuân ư? Không đời nào! Thế gian được vợ hỏng chồng, các cụ đã nói, cấm có được sai! Yêu ai thì yêu. Lấy ai thì lấy. Nhưng nhất quyết không được là chàng Q! Nhất định phải như vậy!

Thế rồi, chẳng hiểu bằng cách nào mà tin đồn chuyện trai trên gái dưới của mẹ cu Tố với rất nhiều gã du thủ du thực, phải vụng trộm nên đến nhà ông lang Thạnh không dưới hai mươi lần, lan truyền khắp hang cùng ngõ hẻm, xì xèo tới tận làng Ðọ - Ðá xa xôi. Lại còn cả chuyện ông lang khuyên mẹ nó đừng lấy chồng, vì không còn khả năng sinh đẻ, cũng được mọi người kể lại thật rành mạch, vanh vách cứ y như chính họ là người bắt mạch kê đơn. Ðến ngay cả cái anh chàng Q phong độ là thế, nam nhi là vậy, mà còn gạt phắt tất cả lời thề thốt, van xin của mẹ cu Tố: Làm gì có chuyện dòng máu họ Hà đang lớn dần trong bụng! Làm gì có chuyện chỉ yêu một người và trao thân duy nhất cho một người! Chẳng lẽ cả huyện Thiên Thi này nói sai? Không thể tin được!. Dòng họ Hà đã ba đời độc đinh nên không thể! Không thể! Không thể!

Lần đàu tiên, mẹ nó ngửa mặt nhìn trời bằng ánh nhìn sắc lạnh rồi tức tưởi cười. Lần đầu tiên, con gái làng Trúc Xuân nhìn theo mẹ nó bằng ánh mắt dịu lửa. Và cũng lần đầu tiên, người làng Trúc Xuân thấy chàng Q vật vờ vất vưởng như một kẻ mất hồn.

Ðấy là chuyện của mười tám năm về trước.

*

- Tiên sư thằng Tố! Tiên sư cái giống mèo mả gà đồng! Mày chết dẫm ở xó nào rồi. Mày có về ngay không. Lại còn hậm hực cơ à? Mẹ cha thằng bố con mẹ mày chứ! Mày tưởng thế là hay à? Gieo nhân nào gặt quả ấy thôi con ạ! Thiên hạ người ta đều nguyền rủa cái dòng giống nhà mày đấy ?. Có về ngay không hở Tố. Tố ơi là Tố. Con ơi là con. Về nhà đi con? Tố ơi! Tố!

Ðấy. Lão Phục lại chửi thằng cu Tố. Lại điệp khúc chiều nào cũng bắt thiên hạ phải nghe. Không nghe không được. Tiếng cứ the thé, the thé. Lại riết róng lên như thế thì ai mà chịu nổi. Kể cũng tội cho lão, cả đời nào dám to tiếng với ai. Ra đường cứ the le the nét, gặp ai cũng không dám nhìn thẳng thì làm sao dám chửi thiên hạ. Thôi, không chửi được ?chúng nó? thì về nhà chửi thằng Tố cho bõ tức. Mà cũng tại cả mẹ thằng cu Tố. Ai lại bỏ chồng bỏ con đi biền biệt như vậy? Gì thì gì, cũng phải về thăm nó vài bận, hoặc không cũng phải tin về cho lão biết sống chết thế nàỏ Ðằng nàỷ Cũng tội cho cả lão. Vò võ nuôi hai thằng con hộ vợ. Ăn đói mặc rách, vất vả không kể được, chỉ mong khi mẹ nó về, nhìn thấy chúng nó như ngô như ngỗng là lão mừng. Vậy mà thiên hạ còn độc mồm thối miệng, cứ xỏ xiên lão, cứ nhắm vào tim lão mà đâm, mà xoáy.

Lão nhớ lắm chứ. Lão quên làm sao được cái tối ấy, ừ, cái tối của mười tám năm về trước, cái tối mà mẹ cu Tố định gieo mình xuống sông tự vẫn. Lão đã phải quỳ xuống, van xin mẹ nó đừng làm điều dại dột. Lão xin được cưới mẹ nó với lời hứa, dù trai hay gái cũng yêu thương như con đẻ của mình. Lão đã làm được, thậm chí còn quá xuất sắc là đằng khác. Thì đấy, lấy nhau gần chục năm trời, đã bao giờ lão để mẹ cu Tố phải đói khát, khổ sở? Ðã bao giờ lão đánh vợ đánh con? Chưa? Ðúng! Chưa một lần! Lão biết, mẹ cu Tố lấy lão chẳng qua vì tình thế bắt buộc. Còn lão? Lão yêu mẹ cu Tố thật lòng, yêu hơn bất cứ gã đàn ông nào, kể cả với lão Q cũng vậy. Ngay cả cái đận đẻ thằng cu Tố, bao người khuyên lão bỏ mẹ cu Tố mà cưới vợ khác, nhưng lão không nghe. Lão yêu hai mẹ con cu Ðấu. Lão cũng yêu cái sinh linh bé nhỏ vừa oe oe cất tiếng khóc chào đời. Thiên hạ nói sao cũng mặc. Chỉ cần mẹ cu Tố đừng bỏ lão là được. Khổ sở thế nào, lão cũng không sợ. Lão yêu và tôn thờ mẹ cu Tố như con chiên ngoan đạo. Mà cũng tội nghiệp cho mẹ cu Tố. Cũng đồng cam cộng khổ với lão, cũng hay lảm hay làm, cũng hết lòng vun vén cho gia đình, chứ đâu ăn trắng mặc trơn như những người khác. Ðấy, cái đận lão ốm thập tử nhất sinh, tưởng khó qua được, mẹ cu Tố chẳng thức trắng bao đêm, hai mắt thâm quầng, gò má trơ hết cả xương vì lo lắng cho lão đấy thôỉ Nhà còn bao nhiêu thóc, bán bằng sạch, thậm chí, còn chạy đôn chạy đáo, vay mượn tiền bạc chữa chạy cho lão. Thế mà thiên hạ còn ngứa mồm, bảo rằng vợ lão không hề yêu lão, chỉ mong lão nhanh chết để dễ tằng tịu với gã nhân tình. Chao ôi! Miệng lưỡi thế gian, khác gì nọc độc của lũ mãng xà. Lão mà có sức khỏe như mấy gã lực điền, thể nào cũng khối thằng bị lão đấm cho vêu mõm, cho hết thói ăn quàng nói bậy.

Ôi! Lão thèm được quay lại cái trận ốm ấy biết chừng nào. Lão thèm được sống lại cái phút giây mẹ cu Tố ôm lão, vật vã thét gào: - Anh ơi, đừng bỏ mẹ con em. Ông trời ơi, đừng bắt anh ấy phải chết!

Gớm! Lúc ấy sao mẹ cu Tố gào to thế, thảm thương thế. Bao nhiêu năm làm nghĩa vợ chồng, lão chưa thấy mẹ cu Tố một lời to tiếng. Lúc nào, cũng lặng lẽ như một cái bóng. Lúc nào, cũng tỏ ra an phận thủ thường. Vậy mà?.

Cầm bàn tay chằng chịt lằn gân xanh của vợ, lão thấy nghẹn đắng trong lòng. Muốn nói những lời thật dịu ngọt, nhưng cứ nhìn thấy đôi mắt thâm quầng, nụ cười héo hắt của vợ, lão lại nghẹn lời. Lão muốn an ủi đôi câu, rằng lão đã khỏe, rằng lão không muốn nhìn thấy vợ hao gầy như thế, nhưng miệng lão cứ cứng đờ như người trúng gió. Lão hận ông trời, không cho lão khéo ăn khéo nói như mọi người. Lão hận chính con người lão, trình độ văn hóa cao nhất làng, gì thì gì cũng học xong tú tài, thế mà một lời ?có cánh? cũng không nói nổi. Lặng lẽ nuốt lệ vào tim, lão quyết tâm chiến đấu với bệnh tật. Lão phải sống, phải bù đắp những khổ cực cho mẹ cu Tố. Lão phải sống, phải nuôi dạy hai thằng con khôn lớn nên người. Gia đình của lão cần có lão! Lão không thể chết!

Lão thật có lỗi với mẹ cu Tố!

Lão cũng có tội với dòng họ Nguyễn nhà lão!

*

Lão nuôi hai đứa con từ lúc còn đỏ hỏn. Lão yêu thương chúng như con đẻ của mình. Nhưng lòng lão vẫn cứ thấy trống trải. Lão thèm được ôm ấp, được chăm bẵm một sinh linh bé bỏng mang dòng máu của mình. Bao ngày, bao đêm, lão tưởng tượng cảnh bồng con đi chơi, cảnh thằng bé tè ướt cả áo. Lão sẽ không cáu gắt mà khì khì cười. Sẽ đặt nó lên đầu, bảo nó cứ tè nữa đi. Tè nhiều vào, thậm chí có ỵ lên đầu bố cũng được. Giá lúc bấy giờ, cu cậu có đòi bố thơm vào cái mẩu tre xinh xinh của nó, lão cũng thơm một cách hãnh diện. Ðúng! Lớn lên, lão sẽ dạy nó cách bắt ếch, nhìn thế nào để biết hang nào có ếch, hang nào không có?... Mà không. Ai lại truyền cho con cái nghề mạt hạng ấy. Phải cho nó học đến tận Ðại học. Phải lo cho nó thành ông kỹ sư, hoặc ông cử nhân gì gì đó chứ nhất quyết không thể để nó lại giống lão, quanh năm suốt tháng chỉ quẩn quanh với khóm tre làng. Lão đã từng khao khát, đã từng van xin nhưng mẹ cu Tố cứ khất lần, trốn chạy. Giờ thì lão đã già, đã kiệt sức để làm lại từ đầu. Lão cũng chẳng giận mẹ cu Tố nữa đâu. Lão cũng chẳng ép mẹ cu Tố đẻ cho dòng họ Nguyễn một đứa con nào nữa. Lão không giận. Lão thề đấy. Lão chỉ cần mẹ cu Tố sớm trở về.

Nhưng biết đến bao giờ mẹ cu Tố mới trở về làng?

*

Người ta bảo, mẹ cu Tố không chịu được cái mùi thum thủm mỗi khi bố nó ghé vào tai mẹ nó thủ thỉ điều gì, hơn nữa, chẳng biết có thật hay không, chỉ nghe người làng Trúc Xuân truyền miệng là bố nó thần kinh có vấn đề sao ấy, trước khi làm bất cứ việc gì, dù là chuyện sinh hoạt vợ chồng cũng phải tắm táp sạch sẽ rồi ?phát biểu cảm tưởng? chừng 15, 20 phút. Chẳng biết vì ác cảm với lão Phục mà người làng Trúc Xuân gán cho lão cái tính khí khác người đó? Hay vì thương lão mà nại ra lý do để an ủi lão: Tuy có hai thằng nối dõi nhưng lại là ?con hoang con gửỉ, không phải con do lão tạo ra. Người làng Trúc Xuân cũng bảo mẹ nó không yêu bố nó, lại cộng thêm tính cách đỏng đảnh đến lập dị của bố nó mà mỗi lần bố nó đòi hỏi cái chuyện vợ chồng thì mẹ nó đều sợ hãi, trốn chạy. Cuộc sống gia đình với mẹ nó tựa như địa nguc, không hơn không kém nên mẹ nó buồn, buồn lắm. Nghe đâu, mẹ nó đã mấy lần tự tử nhưng không thành, lần vì có người phát hiện cứu sống, lần vì thương anh nó sớm cảnh mồ côi nên mẹ nó ?hoãn? chuyện tự tử. Lẽ ra sẽ không có nó hiện hữu ở cõi đời nếu không có buổi tối ấy, cái buổi tối mà mẹ nó nhục nhã trong hạnh phúc, nhơ nhuốc trong tự hào, cái tối mà bố nó - hay chính xác là bố hờ nó, tức lão Phục, không say xỉn?

Hôm ấy, trời lâm thâm mưa, mẹ nó đang lầm lũi bôi vôi vào chân cho bố nó dã rượu. Chẳng hiểu vì quá chén, hay lão Phục đốc chứng thế nào mà co chân đạp thẳng vào mặt mẹ nó, lè nhè mắng nhiếc mẹ nó là loại người đĩ bợm, nhơ nhớp ? Lão chửi vợ thậm tệ, chửi hệt như mấy bà bị mất gà mất vịt. Lão không kiêng nể gì, lôi cả bố mẹ vợ ra chửi, mà chửi thật khéo, thật hay, đố ai dám bảo lão là người say thật. Nghe lão chửi, hàng xóm như được nghe một bài tuyển chọn những bài chửi ?đặc sắc?. Không! Phải gọi là một kiệt tác chửi vợ thì mới đúng! Không ai bảo ai cứ dỏng tai lên mà nghe, cứ tấm tắc khen: Có học có khác, chửi vợ như thế mới đáng gọi là chửi, chứ như thằng Q, thằng D chẳng biết chửi vợ gì cả, đặc quê mùa, đặc ít học. Có lẽ do quá mệt hay bài chửi vợ đã đến câu kết, lão Phục lăn ra ngủ. Chỉ chờ có vậy, hàng xóm vỗ tay đôm đốp, thậm chí có người còn réo lên đề nghị: Ông Phục ơi! Chửi lại cho bọn cháu nghe với. Chắc nhận ra sự vô lối của mình, người đó vội vàng cải chính: - Cháu xin lỗi! Khuya rồi để ông còn nghỉ, mai có rảnh ông lại chửi tiếp nhé. Lại rộ lên tiếng cười. Làng Trúc Xuân như vừa được nghe vở hài kịch đặc sắc không mất tiền - mà lời thoại mới tuyệt làm sao, ngoa ngôn làm sao!

Có lẽ do tủi hận, vợ Phục rón rén ra ngoài, khe khẽ kéo vạt áo chấm chấm những giọt lệ. Trời lúc này đã tạnh mưa, trăng đã chênh chếch rắc ánh vàng và gió thì cứ mơn man, nhè nhẹ. Vợ Phục cứ đi, như mộng ảo, như bị trời đêm quyến rũ. Bao nỗi hận, bao dồn nén lâu ngày cứ vơi dần, vơi dần, khi ngọn gió đêm cứ mơn man, ve vuốt cơ thể. Ðến gốc đa cuối làng, hình như đã mệt mỏi, hoặc cũng có thể thị (Vâng, từ giờ phút này ta gọi vợ Phục là thị cho tiện, cho dễ gọi) muốn ngẫm nghĩ về số kiếp hẩm hiu, đen bạc của thị, hoặc cũng có thể thị muốn chiêm ngưỡng, tận hưởng sự quyến rũ của màn đêm nên không nhìn trước nhìn sau, cứ thế ngồi xuống. Ngồi một lát, chừng vài phút gì đó, thị cảm thấy không ổn, có cái gì lạ lạ khác thường. Thị nhìn ngang nhìn ngửả và thị hoảng hốt: Trời ơi! Cái gì thế này? Một gã đàn ông đang cởi trần nằm ngủ. Thị vùng đứng dậy bỏ chạy. Ðược quãng vài mét, thị đứng lại thở, và thị tò mò muốn biết kẻ nào dám liều lĩnh đến vậy. Rón rén lại gần, từ từ cúi xuống? Thị rủn hết người: Gã Q! Sao gã lại nằm ở đây giờ này? Có thể gã đi đổ đó đêm, mệt quá ngủ thiếp đi chăng? Hay gã chán vợ?... Thị định đánh thức gã dậy nhưng thị ngại. Thị sợ những gì gã sẽ làm khi tỉnh giấc. Thị nghĩ ngợi. Thị lưỡng lự. Thị đắn đo khá lâu và rồi lý trí mách bảo: Không được! Mi còn chồng, còn con, còn danh dự! Thị rùng mình bỏ chạy, nhưng rồi cũng như lần trước, chạy được vài bước, thị không thể chạy được nữa vì đôi chân cứ nặng trĩu, đầu óc cứ quay cuồng. Thị cố gạt khỏi đầu hình ảnh người đàn ông tuổi tứ tuần với những múi thịt cuồn cuộn trên cơ thể cường tráng, với bộ ngực vạm vỡ và cái mùi mồ hôi rất bẳn gắt, rất khê nồng, rất đặc trưng đàn ông của gã, nhưng? thị không thể làm được. Hình ảnh cơ thể rất đàn ông, rất quyến rũ và cái mùi mồ hôi đậm đặc chất ?đực? của gã cứ theo làn gió bám riết lấy thị, xoắn xuýt lấy thị, len lỏi vào tận trong cơ thể của thị làm thị khát, khát đến khô cuống họng. Thị muốn trốn chạy nhưng đôi chân dường như hóa đá. Người thị cứ nóng dần, nóng dần, nóng đến ngột ngạt. Vậy mà trời đêm lại cứ như vào hùa, như đồng lõa, như trêu tức cơn khát đang cồn cào trong thị làm thị càng bức bối, khổ sở. Thị không làm được! Thị ngồi bệt xuống thở dốc và hiêng hiếng ánh mắt dõi về phía gã. Ðêm thì hoang vắng, tiếng dế lại nỉ non, ánh trăng thì cứ đĩ bợm rắc bạc lên con người gã, càng làm cho những bắp thịt của gã cuồn cuộn, căng đầy sức sống. Ðầu óc thị như quay cuồng, như sắp nổ tung. Thị không thể chịu đựng thêm được nữa. Thị không thể!

Thị từ từ đứng dậy, từ từ đi đến, cổ họng rát bỏng, hơi thở gấp gáp?

*

Người làng Trúc Xuân sẽ không đả động đến chuyện đó nếu như bố cu Tố không say rượu mà gây lộn. Kể cũng tội cho lão Phục, người cứ còm nhom, gân guốc, cái miệng cá ngão cứ ngoác ra trên bộ mặt xương xẩu, dù muốn giấu nhẹm đi nỗi nhục của thằng đàn ông nhưng không thể giấu được, vì hai thằng trời đánh thánh vật ấy, càng lớn càng chẳng giống lão tý nào, cứ phổng phao béo tốt, cứ đen sạm đen xì và đặc biệt cứ giống như tạc gã hàng xóm của lão. Thế mới chết lão! Thế mới khổ cho lão! Ôi, cái thằng Tố, giống bố đẻ từ cái dáng đi khuyệnh khoạng, nước da đen nhẻm đến cái khịt mũi lắc đầủ mà bố đẻ nó có xa xôi gì đâu, cách nhà lão chỉ dăm bảy ngôi nhà.

Sẽ chẳng có chuyện gì xảy ra nếu hôm đó lão không đi dự tiệc mừng bà Nga về nhà mới. Trời xui đất khiến thế nào mà gia chủ lại xếp lão ngồi cùng mâm với lão Q. Lão cũng đã đề phòng sẽ có chuyện gì đó xảy ra nên thoái thác nhưng bà Nga cứ khẩn nài, lão đành tặc lưỡi: Cứ coi như không có ?nó? ngồi cùng mâm là được, mà nó có nói gì mình cứ coi như điếc là xong. Nghĩ vậy, lão mới tủm tỉm cười ngồi xuống. Nhưng sự đời không chiều theo ý lão, bởi sự đời vốn đã đỏng đảnh, cong cớn mà trong hoàn cảnh của lão thì? Những câu khen thằng cu Tố đẹp trai giống bố làm lão điên tiết, nhưng vì thể diện, lão cắn răng chịu đựng. Tợp nhanh ngụm rượu, lão và lấy và để, nuốt không kịp nhai, cốt cho xong bữa mà ra về, nhưng lão vẫn không được buông tha. Hình như những người cùng mâm không chịu cảm thông cho nỗi khổ của lão, hay họ cố tình ?chơi đểủ lão mà cứ chuốc rượu, bắt lão cụng ly, vì thằng cu Tố với tướng tá ấy sau này đẹp trai phải biết, sẽ tài giỏi nhất vùng. Lão Q còn đểu giả, nhăn nhở hàm răng ?ba sáu chín không? vàng khè, cụng ly chúc lão có hai thằng con, thằng nào cũng đẹp trai giống bố. Cầm cả bát cơm, lão ném thẳng vào mặt lão Q. Bữa rượu mừng bà Nga về nhà mới trở thành cuộc tử chiến. Vốn đã thâm thù, hận nhau đến tận xương tận tủy, giờ lại thêm men rượu, mọi sự thật được phơi bàỷ

Cuộc ?tử chiến? sẽ không kết thúc nếu cu Tố không cầm hòn gạch đáp trúng đầu lão Q làm lão Q bất tỉnh. Với tư thế là kẻ chiến thắng, lão Phục ôm chặt cu Tố, hôn lấy hôn để rồi ngẩng cao đầu nói giữa đám đông: Ai còn dám nghi ngờ thằng cu Tố không phải là con tôi? Khổ thân thằng Tố, mặt cắt không còn giọt máu, bị ?bố Phục? kéo riết về nhà, vừa đi vừa cười ngặt nghẽo, vừa lảm nhảm: Cu Tố đích thực là con của bố Phục, đích thực cu Tố nhỉ?

Hồi ấy, cu Tố mới bảy tuổi.

*

Từ ngày ấy, cu Tố mất mẹ. Nghe đâu, người làng Trúc Xuân bảo, sau khi lão Q tỉnh lại đã bỏ làng ra đi, còn mẹ cu Tố cũng khăn gói khỏi làng. Không biết lão Q có đi cùng mẹ cu Tố hay không? Người thì bảo mẹ cu Tố cùng lão Q ngược Lạng Sơn buôn hoa quả. Người thì lại bảo mẹ cu Tố lên Hà Nội làm ô sin, còn lão Q vào tận Ðồng Nai trông coi xưởng gỗ cho thằng em họ. Chẳng biết đúng sai thế nào, chỉ tội cho thằng cu Tố, kể từ bữa đó, luôn bị bố Phục chửi bới, đánh đòn.

Và hôm nay, cũng như mọi bận, cu Tố lại vừa đi vừa khóc, dân làng Trúc Xuân lại nhìn nhau cố nén tiếng thở dài.

Hà Nội, tháng 06 năm 2002


****

Ðặng Xuân Xuyến

Mục Lục

5. Trò Chuyện Với Khoảng Không Trước Mặt

Tuyền Linh

TẬP II - Nước Mắt Ðàn Ông

Phần 5

03.2.2021 - Bạn có đó chứ! Bạn biết không, hôm qua mình kể cho bạn nghe tới đó thì mình cảm thấy toàn thân mình lạnh hết như muốn bịnh nên mình ngừng lại. Mình xin lỗi bạn nhé!

Hôm nay mình tiếp tục kể cho bạn nghe đây. Bạn biết đó, sau khi gặp lại được bốn cháu, cả cha con ngồi yên một chỗ trên xà lang để nghỉ mệt. Mình dự tính ngồi thở một hai phút để định thần rồi tiếp tục đi tìm mẹ chúng và hai đứa nữa. Trong khi ngồi thừ người và suy nghĩ cách nào để đi tìm cho hiệu quả. Mặt bằng xà lang thì rộng, lại nhiều người nằm ngồi ngổn ngang. Lúc bấy giờ mình vô tình nhìn qua phía bên tay mặt, cạnh mép xà lang thì thấy một chiếc tàu thủy rất lớn neo đậu tại đó tự bao giờ. Tàu Mỹ, mình nghĩ như vậy vì thấy cột cờ treo lá cờ Mỹ. Rồi tiếp đó, cả một đoàn người ùn ùn thi nhau chạy đến chỗ tàu neo đậu và tranh giành nhau leo lên thang dây của tàu. Lại tranh giành, cảnh tranh giành lại tiếp diễn như cảnh giành nhau xuống ca nô sáng hôm qua để ra được xà lang ngoài khơi. Mình nhìn mà ngao ngán quá. Ý thức sinh tồn nghe chừng rệu rã trong tâm trí mình. Mình nghĩ, với cảnh tượng xô bồ như thế nầy thì rất khó tìm ra vợ mình và hai đứa nhỏ. Mình đang ngồi thừ người ra thì bỗng có một anh chàng người Mỹ, có thể là thủy thủ trên tàu, đến hối thúc mình: ? Sao còn ngồi đây? Mau lên tàụ.!? Mình không buồn trả lời. Mình chỉ nhìn anh ta với thái độ gật đầu cám ơn, đồng thời đưa tay chỉ xuống bốn đứa nhỏ. Anh ta hiểu ngay và đứng khựng người suy nghĩ, rồi anh ta vội bỏ đi và không quên bảo mình - đợi đó! Thú thật với bạn, ngay thời khắc lúc bấy giờ trong đầu mình hoàn toàn không nghĩ đến chuyện lên tàu để đi di tản. Lý do rất đơn giản: Thứ nhất, làm sao mình có thể bỏ đi được khi chưa gặp lại bà xã và hai đứa nhỏ? Thứ hai, với bốn đứa nhỏ lùm đùm như thế kia, cách gì để lên được chiếc tàu to lớn bằng phương tiện leo thang dây? Thứ ba, mình không có hướng đến. Vô vọng?! Hướng của mình là trụ lại nhà. Dù thời thế ra sao, dù chết sống thế nào, với mình, ở lại nhà vẫn hơn. Nếu có chết thì cùng chết chung, vẫn hạnh phúc. Ra đi trong lúc đạn lạc bom rơi như thế kia, chắc chắn sẽ gặp cảnh đau lòng. Cũng vì quan điểm nầy mà mình đã cãi vã với bà xã rất nhiều trước khi đi. Mình nhất quyết không chịu đi cho đến khi gặp hoàn cảnh bức bách chẳng đặng đừng nên mình đành phải đu theo xe ra bãi biển Tiên Sa. Là thế đó!

Bấy giờ thì mọi sự đã rồi, mình vẫn chịu đựng ngồi đấy, chưa biết phải tính sao? Ðang rối rắm trong đầu thì bỗng mình nhìn thấy một người mặc đồ lính đang vác một đứa bé trai, mình mẩy thằng bé trần truồng, đang hì hục leo thang dây lên tàu. Mình hoảng hồn, ổ! Sao giống thằng Linh quá! Ðúng nó rồi, thằng Linh! Mình không tin vào mắt mình nữa.

Mặt trời lúc bấy giờ nhô lên khá cao, vẫn đám người ùn ùn xô đẩy nhau chạy đến thang dây để cố leo lên tàu. Lớp nầy đến lớp khác, kẻ leo lên được, người rớt xuống biển, cứ thế?không ai nhường ai. Mình ngồi bất động nghĩ hoài về trường hợp thằng Linh, con trai thứ của mình. Ai đã vác nó lên tàu? Mà vác trong trường hợp nào? Người quen hay người lạ?
Khí hậu trên xà lang lúc bấy giờ hơi nóng, mặc dù có gió biển thổi liên hồi. Mình đứng nhanh lên để thay đổi chỗ ngồi đặng án ngữ bớt ánh mặt trời đang rọi vào các cháu. Mình chưa kịp ngồi xuống thì bỗng có một anh lính đến vỗ vai mình và hỏi nhỏ:? Xin lỗi, hình như anh có một đứa con gái chừng 10 tuổi, mặc quần tây xanh, áo trắng? ?. Ðúng rồi, mình trả lời. Anh lính nói tiếp:? cháu đang ở trên tàu, anh theo tôi ngay bây giờ.? Mình quýnh quáng không biết phải tính saỏ? Anh lính nhìn xuống bốn cháu đang nằm dưới chân mình và hiểu ý. Tức tốc anh chạy đến đám đông chỗ thang dây và nhờ họ giúp đỡ. Rồi thì có mấy chú thanh niên chạy đến, cùng lúc anh thủy thủ Mỹ cũng có mặt kịp thời. Thế là cha con mình được đưa lên tàu an toàn. Có một điều ngẫu nhiên trùng hợp, đó là hai lần miễn cưỡng đi trong hoàn cảnh bức bách, và cuối cùng là chẳng đặng đừng. Mình thấy rất kỳ lạ. Càng kỳ lạ hơn là cha con mình gặp nhau trong những tình huống thật bất ngờ, như có một sự sắp đặt vô hình nào đó mà mình không thể biết được. Vâng, mình nghĩ có đấy! Mình tin có.

Mình và sáu cháu đoàn tụ được trên tàu là một phép mầu. Tuy thế, lòng mình vẫn vô cùng xót xa. Mình không giấu gì bạn, khi mình ẵm cháu bé út vội vã theo chân những người giúp đỡ mình để lên tàu, giữa đường, khi băng qua đám người nằm ngổn ngang dở sống dở chết; mình hơi khựng lại khi nhìn thấy một người đàn bà, mặt mũi lấm lem, giống bà xã mình quá. Nhưng không kịp nữa rồi, đám thanh niên bốc vác những đứa con mình đi hơi xa, mình buộc phải đuổi theo thôi, không thì nguy to. Mình không thể diễn tả được nỗi buồn của mình lúc bấy giờ. Buồn lắm bạn ơi, rất buồn?!

Cha con mình cùng một số người di tản được bố trí tạm nghỉ trong một hầm tàu rộng, có cửa sổ bằng kính tròn, có thể nhìn được xuống mặt biển và lang cang tàu. Mặt trời hạ thấp, chiều xuống chầm chậm, nước biển trở nên đậm màu hơn. Thỉnh thoảng mình nghe một vài tiếng súng nổ đơn lẻ phía ngoài lang cang và trên boong tàu, xa chổ cha con mình ngồi, mình cũng an tâm. Vài người lính thủy thủ Mỹ thường đi lên xuống chỗ chân cầu thang dẫn lên buồng lái.

Người nào cũng biểu lộ nét mặt lạnh lùng, có một chút gì đó quan sát. Mình nghĩ, quan sát cũng phải, vì chắc chắn họ đã nắm được thông tin cuớp bóc nhiễu nhương trên xà lang chiều và tối đêm vừa qua. Mà mình không hiểu sao, mình cũng thấy một số người lính Việt Nam mặc quân phục rằn ri, loại quân phục thủy quân lục chiến lảng vảng ở ngoài lang cang tàu, thấy mà phát khiếp. Mình không biết thành phần nầy là ai, ở đâu? Nhưng chắc chắn phải là người trên xà lang tối qua. Vì còn đâu vô đây nữa! Mình cố xua tan đi những ám ảnh trong đầu nhưng không tài nào xóa được. Mình hoang mang quá! Tại sao lại có cảnh vàng thau lẫn lộn trong thời điểm lúc bấy giờ? Thời điểm rất cần đến lòng từ tâm, nhân ái hơn bao giờ hết. Mình cố định thần lại và quay qua nhìn mấy đứa nhỏ đang ngủ, thấy mà thương. Mình mừng vì thấy chúng đã khỏe dần lên. Mình ngã lưng một chút lên sàn tàu nhưng không tài nào chợp mắt được. Lòng mình ngổn ngang trăm nỗi, nhớ lại hình ảnh người đàn bà nằm chết trên xà lang mà quặn đau từng khúc ruột. Có thể là vợ mình, có thể là không. Nhưng dù phải dù không thì vẫn xót xả!

Màn đêm phủ hẳn xuống, ngoài trời vẫn lờ mờ ánh trăng, đêm 17 tháng 2 âm lịch năm Ất Mão thật buồn vô tận. Xuyên qua cửa sổ kính của hầm tàu, mình thấy sóng biển nhồi cao, gió rít dữ dội. Hình như có mưa thì phải (?). Như vậy là hai đêm đều có mưa. Ðêm 16 trên xà lang có mưa lớn, đêm 17 cũng mưa. Phải chi mưa làm trôi đi những khổ não trần ai mà con người đang gánh chịu thì phúc biết mấy! Mình đang miên man suy nghĩ, bỗng giật nẫy người vì một tiếng nổ lớn. Liền sau đó tiếng chân người chạy rầm rập trên sàn tàu, và tiếng la khóc ôi ối như xé màn đêm. Cùng lúc, con gái lớn mình cũng khóc, mình vội nhìn qua thì thấy cháu bị một vết rách bên cánh tay mặt, đang chảy máu. May sao cháu kịp thời băng bó nhờ một người tốt bụng nào đó khi chạy ngang qua trông thấy. Tất cả tình huống xảy ra rất nhanh, nhanh đến mức mình không tưởng tượng được. Thậm chí, con gái lớn mình bị dính mảnh đạn mà mình cũng không hay biết gì, đến khi nó khóc thét, mình mới hay. Mình ôm con gái vào lòng vỗ về, cùng lúc mình nhìn ra phía lang cang tàu, mình thấy nhiều người chạy qua chạy lại, mặt mày hớt hãi, trong số nầy, có cả những người thủy thủ Mỹ nữa. Mình nghe nhiều tiếng hô lớn, có VC? có VC? mọi người phải rời khỏi hầm tàu, không được mang theo đồ đạc để chúng tôi vào rà soát, kiểm tra. Trong tình hình như thế, lại nghe một mệnh lệnh như vậy, mọi người riu ríu nghe theo, lập tức rời khỏi chỗ mình nằm, ra ngoài lang cang cho yên, trong đó có cả mình và các cháu nhỏ. Bạn thấy không, tình hình lúc bấy giờ rất căng. Mình chẳng hiểu đầu đuôi mô tê như thế nào cả?

( còn tiếp )


****

Tuyền Linh

Mục Lục

6. Bay Ði Những Cơn Mưa

Phan thái Yên

Từ trên đỉnh đèo Hải Vân, lẩn trong sương mai vờn níu chân người, hắn bâng khuâng đứng nhìn mây nước quyện nhau giữa chốn lưng trời, lòng rối bời nghi vấn cũ từ thuở thanh xuân. Ði đến hay đi về, phần còn lại của cuộc hành trình vẫn chăng là con đường đi xuống, thấp thoáng mưa bay hoang mang mùa cũ.

Tuổi nhỏ vui vầy theo từng chuyến xe đi về qua đỉnh đèo rộn ràng quán xá. Và cậu trai tơ đi-đi-về-về với Huế, với Ðà Nẳng, chợt thấy mình lớn lên, tất bật vụng về, trong ni thương ra, ngoài nớ nhớ vô. Dòng thương nhớ, dòng mưa, bay qua Hoàng Thành, qua giòng sông An Cựu nắng đục mưa trong (Ca dao). Mưa vần vũ trên đỉnh Hải Vân, níu thêm mây xám lưng đèo, rồi đổ hết luyến lưu xuống bến Hà Thân làm ướt áo bầy nữ sinh qua chuyến phà lối về An Hải. Hắn vội vàng quảy thêm nỗi nhớ đổ vào mưa, đầm đìa một mùa riêng từ lúc hạt mưa còn tươi, lóng lánh trên từng sợi tóc mai e ấp má hồng non mười bốn. Cậu học trò nửa-Huế-nửa-Quảng bỡ ngỡ theo bầy bạn mới quen từ Bến Ngự đạp xe qua Kim Long. Cơn mưa mùa hè bất ngờ đổ xuống bến Vạn Xuân. Bầy học trò ồn ào bỏ bến nước, té chạy vào ngôi từ đường kín đáo trầm tư trong khu vườn xanh mướt thanh trà. Nép mình bên gốc phượng, hắn điếng người không dám thở mạnh, làm bộ nhìn mưa sa mù trên dòng Hương bất chợt lênh đênh. Con bé Ðồng Khánh mà hắn ớn nhất vì cái tính chua ngoa, không chạy theo bầy, đang đứng núp mưa cạnh hắn. Gần lắm. Từ cuối tia mắt liếc thầm, lụa đẫm mưa hồng ôm bờ chân thuôn mịn màng tôn nữ. Mưa vẫn rơi. Không gian rạt rào cơn luân vũ, thấm đượm vào thân thể dòng cảm giác ngần say của cơn sốt lạ làm nóng bừng da thịt. Trong thảng thốt rần rần nhịp tim đập nhanh hồi xúc động, hắn nghiêng người chạm vào cánh tay trần mát rượi mưa sa. Ðôi mắt mở lớn vướng sau nhành tóc ướt buông rèm theo bờ mi thanh xuân. Hạt mưa đọng trên môi, lưởng lự lăn dài xuống cằm, xuống cánh áo lụa đẫm mượt vóc tràm thơm. Hắn hoảng hồn quay mặt, bước đâm sầm xuống bến sông. Những giọt mưa mát mặt và nước dòng Hương quyện ấm dưới chân giúp hắn choàng tỉnh cơn mộng, chỉ để cảm thấy ngượng ngùng mà tự trách mình sao vụng về quá đỗi. Té ra con chằng ni đẹp dể sợ. Hắn thầm nghĩ, trong bụng muốn gan góc quay lại, ngắm cho bưa, nhưng cuối cùng rồi cũng chỉ dám một thoáng nhìn. Mường tượng bóng lụa hồng bên bờ nước lẫn chìm trong tàng phượng rũ lá, mênh mông màu hoa đỏ lưng trời vừa ngớt hột?Em về rải mộng ngày mưa. Vóc tràm thơm dáng xuân vừa khơi phương. Tóc mai níu nụ môi hường. Vắn dài sợi nhớ sợi thương mượt mà. Ðan tay hứng giọt mù sa. Thuôn bờ chân trổ ngọc ngà lụa phô. Nhớ nguồn sông dục sóng xô. Mây nghiêng lời núi chiều phôi pha trờỉ

Mùa hè oi ả trôi qua. Huế hiếm hoi những ngày mưa nên vẫn còn ướt trong lòng cơn mưa đầu mùa mới lớn. Còn thơm trong trí nhớ đôi môi xinh tôn nữ láu táu ăn hàng trong quán bánh bèo dưới chân núi Ngự Bình. Và vẫn giòn tan tiếng cười bầy con gái Ðồng Khánh giởn đùa trên bến nước xanh bóng tre. Lối mòn xuống bến gần Tòa Viện Trưởng, hắn rành như đếm nhưng chẳng dám mon men, nên Cầu Ga vẫn cụt ngủn cho dù hắn và lủ bạn liên minh Quốc-Học Hàm-Nghi đã vòng xe đạp không biết bao lần. Cuối cùng, tên gan lì nhất trong bọn đã hiên ngang dựng chiếc xe đạp bên thành cầu, khum tay cất tiếng gọi tên con bé nó ?chiếu tướng? từ lâủ Huê thơ Huê mộng, cái l. Huê tộng bộng... Bến nước hiền ngoan bổng dậy ba đào. Bầy con trai tan tác đạp xe, cao chạy xa bay khỏi

vùng âm thanh ngọt xớt mà chanh chua eo óc. Ngồi nghĩ mệt dưới chân bậc cấp lối lên chùa Báo Quốc, hắn nghĩ tới chút nhụy bánh bèo dính phía trên khóe môi đứa con gái, như một nét son duyên... Ðạp xe thả dốc Nam Giao, gió mát lộng và cái miệng duyên dáng dể thương của đứa con gái đỏ au trong trí tưởng hắn. Lúc chiếc xe đạp hết đà lừ đừ lăn từng vòng bánh qua cầu, quẹo về phía đầu đường Nguyễn Huệ, hắn cũng vừa quyết định là con bé chẳng cần thêm thắt nút ruồi son làm chi cho rườm rà. Cái miệng đó đẹp nhất trong đám và đã ăn hàng quá mạng rồi...

Ngày vào lại Ðà Nẳng, đứng trên đỉnh đèo Hải Vân giăng mắc mây trôi, hắn nhớ những ngày hè qua mà lòng thì nao nao nghĩ tới bạn bè trường lớp và trời thu mưa sắp đến trong thành phố trở lại. Sự luân chuyền của mùa theo giòng thời gian trôi xuôi cùng thinh sắc ảnh hình khiến nơi chốn trở thành và chỉ còn là nỗi nhớ im lìm mà bền chặc như những tảng màu lạnh của một bức tranh tỉnh vật. Hình ảnh cánh phượng hồng lả tả rơi trên dòng Hương và những trái phượng già rụng nằm vương vãi trên đường dọc bờ sông Hàn như nét chấm phá ở hai đầu của một quãng đời. Thời gian trôi, những đứa con trai, con gái lớn lên và kỷ niệm chuổi ngày thơ sẽ nối dài thêm ước vọng.

Người đứng nhìn đọt núi vói trời rồi vọng theo ngàn mây trôi mà mãi hoài kiếm tìm cho mình giấc mộng trùng khơi muối mặn. Tự nghìn năm xưa, người đi về biển xanh, người ở lại đầu non, nên người vẫn mãi phân ly, ngoái vọng, đợi chờ, dắt díu, ra đi. Trên đá cũ lũy đồn cheo leo quan ải, từ hàng trăm năm trước có lẽ gió núi vẫn thổi chạnh lòng người lính thú Ðàng Trong. Người hiu hắt nỗi lòng trấn thủ lưu đồn, đợi chờ một tin nhạn, một bóng quần thoa, từ tuốt luốt ngoài tê xa xôi truông phá. Bởi thương anh em cũng muốn vô, sợ truông nhà Hồ, sợ phá Tam Giang... nên người vẫn... chiều chiều mây phủ Hải Vân, súng rền Non Nước bâng khuâng dạ ngườị..(Ca dao). Trăm năm sau, chiều nay cũng có những người lính áo trận bạc màu, đóng đồn trên ải quan xưa lộng gió, theo xe từ đỉnh núi xuôi về hai phía chân đèo.

Những giấc mơ vẫn lặn lội trên đường. Cơn mơ nào nối liền cách trở cheo leo như những toa tàu nối vào nhau bền bỉ, chừng mực. Con tàu thấp thoáng băng mình qua cánh rừng xa, mỏng manh làn khói xám bị gió xé rã rời. Thế thôi, dù có lắng tai cũng chẳng nghe được chút âm vọng nào ngoài nhịp đập tim mình và tiếng gió trời. Con tàu vẫn lăn mình về phía trước, lúc chênh vênh bên triền vực, khi tối tăm dằng dặc qua mấy dặm hầm sâu, để làm chuyện nối liền. Con tàu ra đi, quay về, níu kéo thời gian, nối lại những quãng đời có mưa rơi ở hai đầu nỗi nhớ. Tàu ra Huế, tàu vô Ðà Nẳng. Nam Ô. Liên Chiểu. Cầu Hai. Nước Ngọt. Ga lớn. Ga xép. Sân ga. Vẫn tiếng máy tàu xình xịch, vẫn khói tàu phun cao hào sảng rộn ràng và tiếng người gặp gỡ chia lìa, ân cần lưu luyến.

Rất nhiều năm sau, vào những ngày mưa trên Tiền Giang hay bên dòng kinh vùng cuối Việt, gã lính sông biển giang hồ vẫn thường bâng khuâng nhớ về mùa mưa thời mới lớn với từng cơn bão rớt qua phố vịnh quê nhà. Gió khơi xa về vần vũ thét gào làm cánh rừng dương quanh bờ vịnh run rẩy rạp mình. Vùng nước bình yên cuối dòng sướt mướt mưa nguồn chợt cuồn cuộn sóng trào như đại dương cuồng nộ ngoài kia

Dưới trần mây xám sũng nước, bầy học trò con trai tơi nón đạp xe đi coi nước lụt. Trên khoảng đường dọc bờ sông Hàn từ Bến Mía về phía cổ viện Chàm, có lẽ hình ảnh sinh động duy nhất là dáng bầy học trò gò lưng trong gió ngược. Những chiếc áo mưa trùm đầu, gió bọc căng phồng, nối đuôi nhau như đoàn người lưng gù lặng lẽ hành hương mặc cho cơn lũ giận dữ tuôn trào. Ðỉnh tháp chuông nhà thờ Con Gà thoắt biến thoắt hiện trong nền mây hung hãn, trông như một cánh buồm trên đại dương giông bão.

Bầy học trò hăng hái đạp xe qua đoạn đường trũng từ ngã ba Chợ Mới đến gần cầu Trịnh Minh Thế. Một phần vòng xe ngập nước theo đà quay chẻ tuông tung tóe làm sũng ướt từng trận cười vô tư. Cả bọn tụ tập trước cổng nhà cô giáo dạy Pháp Văn, chờ được dịp đẩy chiếc xuồng nhỏ từ sân ra đến bờ đường cao để cô giáo khỏi ướt chân. Trường PCT của hắn đã tạm đóng cửa mấy hôm để làm nơi tạm trú cho nạn nhân lũ lụt từ những quận lỵ vùng núi miệt Tiên Phước, Quế Sơn. Cô ra vào lo lắng, dõi mắt nhìn về phía cây cầu đang oằn mình chịu đựng sức nước từ núi rừng cao đổ xuống. Giữa làn nước đục cuồn cuộn sóng trào và trần mây sa thấp xỉn, chiếc cầu sắt đen trông mỏng manh đến tội nghiệp. Xác những mái tranh nghèo, bụi chuối tàng lá còn xanh, bị bứng gốc khỏi mảnh đất quê, trôi nổi rã rời trên giòng nước lũ.

Những cậu học trò quay xe, đạp dọc theo bờ sông xuôi về lại phố. Những chiếc lưng đầm mưa cúi rạp trên thành xe, nương theo đường gió rít điên cuồng trên tàng cây bạc hà lúc qua Trẹm. Dải đất bồi cuối thành phố giờ đây như hải đảo sóng cuộn quanh bờ. Con đường cát mòn ngấm đẫm mưa dầm, dẫn bầy học trò len lỏi qua xóm Thanh Bồ, rồi dừng túm lại sửng sờ trước khu rừng dương ủ ê gảy đổ, nằm rạp mình bi thương dưới trận gió bảo cuồng quay. Mây đen cuồn cuộn phủ kín vùng trời vịnh biển, chỉ chừa khoảng sáng nhỏ phía cửa chân trời tiếp giáp với đại dương. Từng đợt sóng bạc đầu tung trào hung hãn. Sóng thét gào đổ ầm vào bờ mà giờ đây chỉ còn là rẻo cát xám gầy guộc. Liếp cát chắn quá mong manh cho cánh rừng dương chừng như đang phải liếm láp vị mặn của biển sau mỗi cơn sóng trào.

Trên đường trở về nhà, đạp xe qua ngã Cầu Vồng, cậu học trò một mình thả dốc về phía Ga. Hắn tần ngần vòng xe trước con hẻm ướt mưa. Tim đập rộn ràng khi hắn nhìn thấy bóng dáng mái tóc dài thấp thoáng sau khung cửa màu xanh. Mái hiên nhà cô học trò e ấp dưới giàn bông giấy đang chờ mùa hoa tới, vầng lá xanh rì đầm đìa giọt trời theo cơn bảo rớt qua thành phố. Hắn đạp xe đi, mắt còn ngoái chờ một tia ngẩng nhìn và lòng thì vẫn nhủ thầm.

Lúc đạp xe qua ngã ba Cây Quăng, đứng nhìn cống nước cuồn cuộn chảy, hắn mường tượng tới lúc mái tóc ngẩng nhìn lên. Hắn ngần ngừ tiếc rẻ không còn đứng đó vì lúc này cô học trò có lẽ chỉ còn nhìn thấy mưa trôi giạt bên ngoài khung kính.

Phan thái Yên

Mục Lục

7. Edmonton Có Ma

Kim Loan

Sắp hết giờ làm, chị bạn làm chung nhìn tôi than thở:
- Cái xe của chị bị hư mang đi sửa, mấy bữa nữa mới xong!
- Ủa, vậy hồi chiều chị đi làm bằng gì?
- Thì chị đi xe bus?
Nghe vậy, tôi nhanh nhẩu:
- Ðể em đưa chị về, chứ mùa này tối thui, mà ban đêm nửa tiếng mới có chuyến xe bus chạy tới trạm, chờ được xe thì người đã lạnh cóng!
Nói xong, tôi cũng nhớ ra, nhà chị kế bên cái khu đất, nơi có một bệnh viện nhỏ đã bị bỏ hoang khá lâu, cỏ cây xung quanh úa màu, hoang lạnh, ít người dám bước qua. Chị đã từng kể về những chuyện rợn tóc gáy mà chòm xóm xung quanh kể cho nhau nghe. Có khi nửa đêm người ta thấy một căn phòng trên lầu bệnh viện sáng đèn và một bóng người bên cửa sổ lặng lẽ nhìn xuống đường phố, hoặc có người đi làm về khuya ngang qua đây đã nghe tiếng phụ nữ khóc nức nở, và có lần người ta thấy một người ngồi cả đêm trên chiếc ghế đá bên trạm xe bus trước cửa bệnh viện nhưng khi đến gần thì bóng người ấy biến mất.
Nhớ lại những chuyện đó, tôi cũng hơi rùng mình, nhưng đã lỡ làm? ?quân tử nhất ngôn?, nói rồi không thể nuốt lời chỉ vì ... sợ ma (là người ai làm thế!). Vả lại, trên xe sẽ có tôi và chị, thì có gì phải lo!
Mười một giờ đêm, hết giờ làm, chúng tôi pha ly White Hot Chocolate mang lên xe uống cho ấm áp. Trời tháng mười năm nay nhiều gió lạnh, từ 4 giờ chiều đã âm u xám xịt. Ðường khuya vắng vẻ, khác với mùa hè, chả ai ra đường giờ này nếu không có việc. Ðể không khí bớt căng thẳng và ám ảnh bởi mấy chuyện ?ma quáỉ, tôi nói chuyện về mùa Giáng Sinh sắp tới. Ðến đầu đường, có một ngôi nhà thờ cổ sừng sững mấy cây cổ thụ to đen dưới bóng tháp chuông làm tôi hết hồn, cứ tưởng có ai đứng đấỷ đợi chúng tôi vào giờ này. Ðây là đoạn đường một chiều khá dài. Dân cư san sát nhau nhưng cửa đóng then cài im lìm, ánh đèn trước ban công mờ ảo vàng vọt, làm trời đêm thêm ảm đạm theo từng cơn gió rít.
Rồi cũng đến khu bệnh viện, dù tôi cố ý không nhìn, vẫn lắng nghe chị bạn nói chuyện, nhưng mắt tôi vẫn thấy bãi đất hoang ấy, ngay bên trái, sát tầm mắt. Building bệnh viện xa xa, cũ kỹ đổ nát, và những lùm cỏ dại cao ngang lưng người lay động trong bóng đêm, tạo thành những hình thù chập chờn, quái dị. Dù sao, cảnh vật hoang tàn nơi nào cũng như nhau, nhất là vào ban đêm. Chúng tôi nói chuyện, cười đùa, và chẳng có gì xảy ra khi xe chạy ngang qua bệnh viện. Vậy là ?thoát? rồi, tôi thầm nghĩ khi dừng xe, thả chị bạn xuống trước cửa nhà, rồi ấn nút lock các cửa xe, chuẩn bị ?an toàn trên xa lộ?.

Nhưng khi xe vừa lăn bánh thì tôi thấy trên màn hình xe, dấu hiệu nhắc nhở ?seatbelt? đỏ đèn liên tục! Kỳ vậy cà? Thường thì cả hai người ngồi hàng trên (tài xế và ghế bên cạnh) phải cài seatbelt, nếu cả hai, hoặc một trong hai người quên cài, thì dấu hiệu ấy sẽ nhấp nháy để nhắc nhở. Giờ trên xe chỉ còn mình tôi, vẫn seatbelt từ lúc rời chỗ làm, chị bạn đã xuống xe, hay là chị ấy để quên đồ đạc trên ghế nên dấu hiệu vẫn nhắc vì tưởng còn người ngồi? Tôi quờ tay qua chiếc ghế bên cạnh, không có đồ vật nào còn sót lại, kiểm tra dây seatbelt bên đó có vướng víu, cũng không có gì, mà dấu hiệu màu đỏ ấy vẫn cứ đập vào mắt tôi, là saỏ! Tôi bắt đầu đổ mồ hôi, tim đập hối hả! Có lẽ nào, khi chị bạn mở cửa xe bước xuống, đã có ?ai đó? bước vào xe ngồi cạnh tôi, nên dấu hiệu seatbelt mới nhắc nhở?! Xe vẫn chạy và dấu hiệu ấy vẫn lì lợm ngoan cố, khiến tôi hoảng sợ, không dám nhìn qua chiếc ghế trống, người run lên muốn khóc. Tôi không biết phải làm gì, vì không thể dừng xe bước ra ngoài giữa đêm vắng còn nguy hiểm hơn. Tôi có nên gọi số khẩn cấp 911 cho cảnh sát hay là gọi chồng tôi đến? giải cứủ!
Tôi bắt đầu rối trí, lắp bắp gọi tên Chúa, Phật, Thánh Alla, và các thần linh trên cõi đời, rồi lấy hết can đảm, run rẩy quay qua thầm thì vớỉ chiếc ghế bên cạnh:
- ?Người ấỷ ơi! Nếu ?người ấỷ quá giang một đoạn đường trên xe tôi để tìm chút hơi ấm trong đêm Thu giá lạnh, thì bây giờ xin người hãy xuống xe, để tôi còn về!
Vừa dứt lời thì đến ngã tư, có tiệm Mc Donalds đèn sáng thì kỳ diệu thay, dấu hiệu seatbelt cũng vụt tắt, không còn nhấp nháy nữa.
Về đến nhà, còn chưa hoàn hồn, tôi lật đật lên mạng tìm Googles thì biết thêm thông tin về cái bệnh viện ấy. Charles Camsell Hospital, được xây dựng từ 1945 là nơi chữa bệnh lao phổi giai đoạn cuối cho những người dân da đỏ, sau đó liên tiếp là những câu chuyện tang thương lẫn huyền bí xảy ra, như có tiếng la hét vào đêm khuya, hoặc ai đó hát khe khẽ trong gió?và hiện nay bệnh viện đã bị bỏ hoang hơn 20 năm. Tôi lập tức kể cho chồng tôi nghe toàn bộ câu chuyện, anh ấy cười khẩy:
- Em bị thần hồn nát thần tính đó thôi, vì cái sensor của seatbelt đôi khi cũng bị hư.
Tôi quả quyết:
- Xe mình từ ngày mua đến nay cũng mấy năm, chưa bao giờ có vấn đề như hôm nay.
- Chưa có không có nghĩa là không có, và đêm nay xảy ra thì có gì lạ!
- Sao nó không hư lúc khác mà đúng lúc em đi qua bệnh viện bỏ hoang đó, và sau khi em năn nỉ ?người ấỷ là hết ngay tức khắc?
- Em mệt rồi nên đi ngủ, đừng nghĩ suy vớ vấn nữa, chả có ma cỏ gì đâu!

Sáng hôm sau là cuối tuần, tôi đang ở trong bếp hầm nồi bún măng vịt cho bữa trưa thì chồng tôi mở cửa bước vào, hớn hở báo tin:
- Ðã có câu trả lời cho em rồi nhe! Anh mới mang xe đi thay nhớt, họ bảo cái sensor của seatbelt bị lỗi, nên có khi nó ?sáng nắng chiều mưả, em nghe rõ chưa?
Tôi nghi ngờ:
- Thế à? Anh có chắc không?
Anh ấy chợt nhìn tôi, dè dặt hỏi:
- Vậy em đã kịp kể chuyện ?bí hiểm? này cho ai nghe chưa? Anh hy vọng là chưa!
Tôi thú nhận:
- Em vừa nói chuyện phone với chị Nở, trưởng nhóm ?Loan Báo Tin Mừng? của nhà thờ, hay nói đúng hơn là chị ấy phone dặn dò em chiều nay đi đọc kinh, nên nhân tiện? vui miệng em lỡ kể cho chị ấy nghe rồi!
- Trời! Chị Nở là trưởng ban ?Loan Báo Tin Mừng? mà anh cứ ngỡ chị là trưởng ban ?Loan Báo Tin Ðồn? cơ đấy, coi như cả xứ đạo biết rồi còn gì! Vậy còn bên Hội Người Việt em đang làm thiện nguyện, em đã kịp? vui miệng cho ai nghe chưa?
- Thì sáng nay lúc đi bộ ra hồ tập thể dục, em có gặp? bác Tám là mẹ của anh Nam, Hội trưởng Hội Người Việt, mà bác Tám cũng là phật tử siêng năng của Chùa Trúc Lâm?
Chưa nghe dứt câu, chồng tôi đưa hai tay lên trời:
- Thôi rồi! Thế thì cả thành phố Edmonton đã biết hết! Rồi họ sẽ đi loan truyền câu chuyện ?Edmonton có mả của cô Loan MC, và có người sẽ bảo em mê tín, hoang tưởng!
Tôi đâm ra hoang mang:
- Vậy những tin em đọc được trên Googles về Bệnh Viện Hoang này thì sao??
- Bệnh viện hoang và người chết là có thật, còn những chuyện ?mả trở về đó cũng là chỉ là tin đồn, vả lại, chuyện của em là sự ngẫu nhiên tình cờ, em không nên vội vàng kết luận rồi loan tin không chính xác ?
Tôi bỗng thấy ân hận vì cái tật nhanh nhẩu đoảng của mình, dù đã ?biết bao lần tôi đã hứa, hứa cho nhiều rồi lạỉ quên!?. Nhìn nồi bún măng tôi chẳng còn hứng thú nêm nếm vẽ vời gì nữa, thì chồng tôi, một lần nữa, sáng mắt reo lên như thuở xưa Archimedes la lên Eureka:
- A! Anh biết rồi! Tháng mười là tháng Halloween, coi như câu chuyện của em chỉ là chuyện? hài hước nhân mùa Lễ ma quỷ, không sợ ai hiểu lầm gì nữa.
Vậy mà tôi không nghĩ ra. Tôi mừng rỡ, nhìn chồng âu yếm, thầm cám ơn anh đã cứu tôi khỏi ?một bàn thua trông thấỷ. Tôi cũng reo lên:
- Ðể em phone cho chị Nở và bác Tám ngay bây giờ !

Kim Loan

Mục Lục

8. Ðêm Cạn Ðáy

Bạch Liên

Ðêm Cạn Ðáy

Ðêm cạn đáy chim muông im bặt
Gió hương đồng đùa lặt ngọn rau
Bình minh quạt nắng vàng au
Nhấp nhô ruộng lúa, ngọn cau chân trời
*
Ðêm cạn đáy chân người im bặt
Ghe xuôi chèo tất bật theo dòng
Chất đầy rau, trái, hàng bông
Còn tươm sương sớm tươi trong ngọt ngào
*
Ðêm cạn đáy cá vào trong bẫy
Nằm ngo ngoe đuôi vẫy chui ra
Tàn đời dù mãi kêu la
Bỏ sông tức tưởi, thiệt là quá xui !
*
Ðêm cạn đáy trăng xuôi bến vắng
Ánh ngà soi trắng sau đồi
Nắng lên trăng mất vương ngôi
Lui về thiên đỉnh xa xôi cuối trời

Tôi hé mắt chào đời ở thành phố Sài Gòn, nên đôi tai bé con quen dần với tiếng động lao xao từ khi mặt trời còn ngáy ngủ. Tiếng xe ba gác máy, xe lam, xe bus rộn ràng?Ôi thôi không có loại xe nào mà tôi không thấy chạy ngang qua mặt tiền đường nhộn nhịp này. Tôi muốn nhắc nhớ cái khung cảnh tấp nập, tật bật của dòng chảy xã hội trước năm một ngàn chín trăm bảy mươi lăm cho đỡ nhớ Sài Gòn. Là góc phố thân quen, là cái nôi tôi chào đời.

Hình như không gian chỉ im bặt khi đường vắng bóng người và xe vào giữa khuya, chờ đêm tối bước sang ngày mới. Nghĩa là, thành phố Sài Gòn an giấc điệp chỉ ngắn ngủi trong vòng hai hay ba tiếng đồng hồ nửa đêm chờ sáng mà thôi. Sau đó thì gánh hàng rong lại ơi ới rao hàng. Các quán xá lại chuẩn bị bật sáng choang ánh đèn neon, mở cửa mua bán cho các bác tài xế phải bươn chải thật sớm, tùy theo từng công việc mưu sinh.

***
Ngày còn ở Sài Gòn yêu dấu, tôi thường về quê Ngoại. Vùng trời thanh bình với cánh đồng ruộng xanh bát ngát, trải thảm lúa chạy dài ngút ngàn đến tận chân mây. Không khí trong lành của miền quê thanh tịnh quá là hiền hòa, và êm ả làm sao ấy ! Bức tranh miệt vườn với hoa thơm cỏ lạ, rau cải xanh tươi vẫn in khắc trong tiềm thức nhỏ xíu của tôi, cho dù đã mấy mươi năm đại dương ngăn cách hai bến bờ..

Quê Ngoại của tôi là góc trời cổ tích, là chuỗi kỷ niệm êm đềm vẫn còn in đậm sâu tuổi ấu thơ. Làng quê dân dã hiền lành, nơi mà tôi thường tìm về vào những ngày nghỉ hè. Hình ảnh êm đềm với bao nhân dáng dịu dàng của các cô thôn nữ thoăn thoắt mái chèo. Hai bàn tay nhịp nhàng đẩy đưa ghe xuồng theo chiều con nước gợn sóng hừng đông. Mọi động tác đều nhanh lẹ, để ra ngôi chợ đầu làng.

Dòng sông lặng lờ trôi với hoa nước dịu dàng, chóng nở vội tàn. Từng cụm lục bình xanh tươi rối rít bên hông ghe cây, xuồng chèo ba lá quá là đẹp xinh ! Bức tranh mộc mạc luôn lắng đọng trong ký ức nhỏ nhoi của tôi mãi cho đến bây giờ.

Ðêm khuya vạn vật ngủ yên nên nước màu phèn chàm lục phù sa trong con lạch, trong mạch sông nho nhỏ cũng duỗi mình nằm êm ngủ. Chính cái im lặng cạn đáy giả vờ của con nước màu mỡ, rủ rê cá tôm thức dậy kiếm ăn. Cá, tôm ngây thơ không biết những cái bẫy đã được người dân trong xóm, trong làng loanh quanh vòm trời ấy, cẩn thận đặt lợp. Họ tươm tất thả lưới từ chiều hôm qua rồi.

Cá, tôm, cua cứ thản nhiên bơi tìm mồi ngon thơm phưng phức.Thế là các bạn "yêu nước" cùng thong thả chui vào cái rọ, tha hồ mà rên la oai oái. Mọi cái đuôi nhảy múa liên tục, ra sức vùng vẫy hầu tìm ngõ ngách thoát thân. Ôi thôi, muộn màng rồi nàng Cá, chị Tôm, anh Tép ơi !

Nàng Nguyệt Nga lung linh yểu điệu trên bầu trời đen tuyền cũng buồn ngủ khép mi. Mọi sinh vật sửa soạn theo mây lang thang lui khuất mất dạng sau lưng đồi. Sau một đêm dài êm ả, bình minh vươn cánh quạt tươi hồng. Ông Mặt Trời vừa vươn vai, mấp mé ở đường cong chân mây như réo rắt, nhắc nhở nàng Trăng mau rời gót ngọc
***
Một ngày mới bắt đầu. Dòng chảy đời sống luôn lao xao tiếng cười nói, chan hòa cùng tiếng chim hót trên cành. Khi mà vạn vật bắt đầu xum xoe rong chơi cùng sợi nắng vàng mật ong ngọt lịm. Một tờ lịch cũng vừa nghẹn ngào rơi trong âm thầm. Bước chân thời gian lặng lẽ nhích thêm hai mươi bốn giờ, để vô tình thu ngắn tuổi thọ của thế nhân. Bài toán trừ ngang nhiên rút bớt con số một trong ba trăm sáu mươi lăm ngày của một năm và cũng như của một tháng.

Tôi vừa mơ màng ghi lại những khoảnh khắc của từng cột mốc thời gian. Một đêm cạn đáy im buồn, chạnh lòng cô đơn trong khung cảnh đêm đen trừ tịch. Tiếng ngáy ngủ ro ro vang vọng như tiếng kéo đờn cò trầm bổng - y hệt như tiếng ai đó vừa rít ngụm thuốc lào. Dư âm giòn tan theo nhịp điệu của từng làn hơi thở an vui.

Sau một đêm khò khò an giấc, nguồn năng lượng trong cơ thể được tích lũy dâng trào. Bầu sinh khí trong cơ thể sẵn sàng chuyển tiếp kiếp nhân sinh từ ngày này sang ngày nọ. Con người thoăn thoắt bôn ba, quay cuồng theo nhịp tim để duy trì sự sống. Không khác gì, hàng ngàn hành tinh lớn nhỏ ngao du, lượn lờ bay trong vũ trụ bao la.

Bạch Liên

Mục Lục

9. Mùa Thu Bí Ngô

Thanh Hà

1/-

Bốn mùa trong năm, mỗi mùa đều có nét đẹp riêng của ẻm ?đây là lối dùng chữ mộc mạc của người miền Nam Việt Nam. Thí dụ như thay vì gọi anh đó, anh ấy thì kêu bằng ảnh, gọi chị đó, chị ấy thì kêu chỉ. Tương tự, bà thì kêu bả, ông thì kêu ổng, cô thì kêu cổ, dì thì kêu dỉ?vậy.



Chỉ cần bỏ thêm dấu hỏi trên đầu là thành tiếng đại danh từ ngôi thứ ba liền hà. Tiện lợi và gần gũi biết mấy.

Ủa, mà hình như đâu phải đại danh từ nào cũng áp dụng như vậy hết ? Như chú, thiếm, bácthì đâu có kêu bằng chủ, thiểm, và bác thì đâu có bỏ dấu hỏi hay ngã gì được.



Thật ra tôi chưa bao giờ dùng chữ ẻm để thay cho chữ em đó, em ấy cả. Mà hình như cũng chưa bao giờ nghe ai nói như vậy hết, chỉ gần đây khi nói chuyện với một cô bạn trẻ, tình cờ nghe cô ấy nhắc về người em gái vắng mặt mà cô dùng chữ ẻm, tôi hơi bất ngờ; nghĩ cô nầy thuộc thế hệ thật trẻ sinh ra lớn lên ở thành phố mà sao lại dùng chữ của người thôn quê ở thế kỷ 20 nên tôi thấy rất thú vị, ngồ ngộ. Thế là hôm nay tôi đem ra áp dụng thử cho vui .



Trong bốn mùa, mùa nào cũng có nét đẹp riêng của nó hết.



Xuân là tiết giao thời từ giá lạnh sang tươi vui. Cây bắt đầu chuyển mình nhú lộc non mơn mởn. Là tết Nguyên Ðán nhà nhà người người rộn ràng chào đón cầu mong năm mới sẽ còn hạnh phúc may mắn hơn năm cũ.



Hạ ấm áp, ngàn hoa khoe hương sắc, ong bướm lượn la đà. Học trò kết thúc niên học náo nức về những ngày nghỉ được rong chơi thoả thích. Người lớn cũng mong có những ngày nắng ấm để tạm gác lại công việc đơn điệu nhàm chán thường nhật, ra nô đùa cùng sóng biển.



Ðông giá lạnh, gió bấc tái tê, tuyết phủ trùm lên vạn vật một màu trắng tinh khôi đến loá mắt. Những người thích thể thao cục cựa mở nhà kho mang đôi giày trượt ski và quần áo giữ ấm sẵn sàng cho các chuyến lên núi. Là mùa ông già Noel sẽ cởi con tuần lộc mang quà phân phát cho mọi trẻ con trên thế giới.



2/-

Nhưng hình như mùa thu mới là đề tài bất tận cho các thi, văn, nhạc sĩ viết về nhiều nhất. Các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp lẫn amateur săn lùng các phong cảnh đẹp quyến rũ mê hồn.



Là mùa của rừng phong lá đỏ, trong truyện Kiều thi hào Nguyễn Du có nhắc:



Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san
...Vầng trăng ai xẻ làm đôi
Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường

Là mùa của lá vàng xào xạc rơi:

Em không nghe mùa thu
Lá thu kêu xào xạc
Con nai vàng ngơ ngác
Ðạp trên lá vàng khô

( Tiếng Thu, Lưu Trọng Lư )

Là mùa của những tâm hồn mơ mộng tìm đến nhau trên lối đi bộ dọc theo hai bên bờ sông Seine. Lác đác vài nhóm nhỏ tụ họp lại mang nhạc cụ ra chơi, từng đôi nhịp nhàng dìu nhau theo âm thanh dìu dặt của điệu valse, tango, slow?

Khách qua đường đứng lại lặng nhìn, rồi chừng như không cưỡng lại được tiếng nhạc du dương mời mọc, cũng hoà vào không khí lãng mạn. Ánh nắng chiều vàng mùa thu xuyên qua kẻ lá chiếu xuống các thân hình uyển chuyển xoay tròn theo điệu luân vũ, làm tôi nhớ đến mấy câu thơ của thi-sĩ-tình-yêu Nguyên Sa:

Mai tôi đi dù hôm nay đang vào thu
Giòng sông Seine đang mặc áo sương mù
Ðang nhìn tôi mà khoe nước biếc
Khoe lá vàng lộng lẫy lối đi xưa

( Paris, Nguyên Sa )

Là mùa gây xao xuyến cho những trái tim nhạy cảm:
Ô hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi! vàng rơi: thu mênh mông

( Tỳ Bà, Bích Khê )

Hoặc ngậm ngùi cho sự từ ly của hai người yêu ( hay vợ chồng ):

Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo
Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi
..Ðôi chúng ta sẽ chẳng còn nhìn nhau nữa
Trên cõi đời nầy
Từ nay mãi mãi không thấy nhau

( Mùa Thu Chết, nhạc lời Việt Phạm Duy )

Mùa thu không chỉ có màu vàng và đỏ, mà còn có cả một bầu trời sương phủ:

Em ra đi mùa thu
Mùa thu không trở lại
Em ra đi mùa thu
Sương mờ giăng âm u

( Mùa thu không trở lại, Phạm Trọng )

Nhưng đặc biệt vùng cao nguyên nơi tôi sống, bầu trời mùa thu xanh một màu thăm thẳm đến khó rời ánh mắt, dõi tìm xem đâu là Vô Tận, Vô Biên trong cái Vô Cùng.

Anh mong chờ mùa thu
Trời đất kia ngả màu xanh lơ

?..

Anh mong chờ mùa thu
Tà áo xanh nào về với giấc mơ
Màu áo xanh là màu anh trót yêu
Người mơ không đến bao giờ

( Thu Quyến Rũ, Ðoàn Chuẩn )

Tôi thích thơ thẩn xuyên qua các cánh đồng xanh mà ngọn cỏ hơi úa vàng chứ không còn mơn mởn như dạo tiết hè. Hoặc lang thang vào rừng lá đã rụng gần hết chỉ còn trơ gốc cành khẳng khiu, hoà vào sự tĩnh lặng của không gian. Thỉnh thoảng nghe vài tiếng chim chuyền cành hót gọi bạn, gió hiu hiu thổi nhẹ cho vài chiếc lá còn sót lại rì rào xao động.

Hoặc leo lên dốc đồi thấp mà dọc theo lối mòn có những băng ghế gỗ, từ đó ngồi ngắm nhìn quang cảnh thành phố phía dưới. Xe cộ như những con ốc tí hon bò chậm chạp theo con đường giờ chỉ còn là một vệt loang loáng nhựa ngoằn ngoèo. Phóng tầm mắt qua ngọn đồi đối diện, nơi các ngôi nhà nằm lác đác. Nghĩ về những người sống bên trong, giờ nầy họ làm gì? Ðang bình thản uống cà phê nghe điệu nhạc folklore vùng núi Alpes (dân ca Thuỵ Sĩ ) phát ra từ chiếc radio đời cổ hay đang săn sóc các chị bò sữa, hay chải lông cho ngựa ?

Cuộc đời người nông dân ở đây tuy cũng làm những công việc đồng áng nặng nề nhưng sao họ an nhiên hạnh phúc thế.

Nơi tôi sống cũng được gọi là thành phố (city), nhưng là một thành phố nhỏ. Tôi có thể mượn lời một bài thơ để diễn tả:

Phố núi cao, phố núi trời gần
Phố không xa nên có tình thân
Ði dăm phút đã về chốn cũ?

( Một Chút Gì Ðể Nhớ , Vũ Hữu Ðịnh )


Mở cửa ra đường, tôi đã đứng ngay trung tâm phố phường nhốn nháo. Nhưng chỉ vài bước chân là tôi đã hoà nhập vào thiên nhiên. Ðồng ruộng, rừng thông, đồi dốc.

Ở đây dân tình rất thân thiện gần gũi. Người xứ khác đến cũng cùng nhận xét. Ðó là lý do vì sao mà tôi không bỏ nơi nầy để di dời qua chốn khác. Những ai quen rộn rịp thì cho rằng ở đây tuy đẹp nhưng quá buồn, còn tôi thì thích cảnh bình yên tĩnh lặng .

3/

Tôi cũng yêu mùa thu.
Với trời xanh không một gợn mây, với nắng vàng nhàn nhạt, với lá vàng lá đỏ vương đầy mặt đất.
Với màu vàng tươi của các trái bí ngô.
Với màu vàng ươm tươm ra từ con gà tây to kềnh trong lò nướng.

Khi các quầy hàng rau cải trong siêu thị hay ngoài chợ trời bày những trái bí dưới mọi kích thước tròn dài to nhỏ cho khách tha hồ chọn lựa thì đó là báo hiệu mùa lễ Halloween.

Lễ Tạ Ơn, một tập tục đáng khích lệ ở Bắc Mỹ mà tháng 10 rồi tôi được tham dự đến 3 lần ở Vancouver : ở nhà em trai, nhà chị vợ của em trai và nhà bạn học mà giòng đời đưa đẩy được gặp lại sau hơn 40 năm rời trường.

Cũng cùng lễ Tạ Ơn nhưng dân Canada lại không tổ chức cùng ngày với dân Mỹ, mà đã diễn ra sớm hơn cả tháng.

Ở châu Âu sao không có tập tục nầy nhỉ? Chắc vì họ là dân chính gốc, đất nước là của tổ tiên ông bà họ từ nhiều ngàn năm dựng lên chứ họ không phải là những di dân đi tìm đất mới nên họ không thấy có bổn phận hay trách nhiệm tạ ơn ai hết chăng ?

Nhưng lễ Halloween thì năm nào đến ngày, mới chập tối là chuông cửa nhà tôi đã reng. Các bé trai gái mặc y phục đen hoá trang vẽ mặt mày thành các con ma dể thương đến xin kẹo bánh.

Có câu chuyện cười về ma do cô cháu gởi, tôi chộp lại nguyên văn cho mọi người cùng đọc:

..Một cô gái rất sợ ma, phải đi học thêm buổi tối mà đường đi có đoạn rất vắng vẻ. Cô mong có người đi cùng cho đở sợ

Một hôm có chàng trai đạp xe chạy cùng chiều với mình, mừng quá cô chạy lên đi chung. Sau lúc trò chuyện, cô gái nói :

- Em vốn sợ ma lắm, mà đi đoạn đường nầy vắng em rất sợ, may là có anh đi chung.

Chàng trai mỉm cười trìu mến nhìn cô gái, nói :

- Hồi còn sống anh cũng thế ?

Lúc nhỏ tôi cũng sợ ma kinh khủng lắm. Theo thời gian thì tôi nhận ra ?Quỉ- Ngườỉ mới đáng ghê tởm thôi.

Tôi có may mắn được tham dự nhiều lễ hội dân gian khá thú vị. Thí dụ như kỳ festival pumpkin gọi là Harvest Hullabaloo ở Spokane tiểu bang Washington tháng 9 vừa qua.

Hôm ấy thật là một ngày đầy mây xám, trắng:

Trời không nắng cũng không mưa
Chỉ hiu hiu rét cho vừa nhớ thương

( Mầu ( Mùa? ) Thu Năm Ngoái, Hồ Dzếnh )

Trên khoảnh đất rộng người ta bầy ra rất nhiều trái bí ngô ? còn gọi trái bí đỏ?cho mọi người nhìn ngắm, hay leo lên ngồi chểm chệ để chụp hình kỷ niệm và?bán ( tất nhiên ). Họ dựng nhiều lều, mỗi lều bán món hàng đặc biệt của mình. Ở khu thức ăn uống tôi thấy một hàng ít nhất cũng năm bảy chục người đứng chờ. Nhóm chúng tôi bốn người cũng sáp lại gần để xem có gì đặc biệt mà người ta kiên nhẫn chờ lâu thế. Thì ra là họ bán pumpkin donuts, tức là bánh làm bằng bí với đường ( và có lẽ một ít bột chăng? Tôi không rành lắm ).

Hai vợ chồng người anh kêu cô em cứ đưa tôi đi vòng vòng xem thiên hạ trong lúc họ chờ mua cho tôi ăn thử cái donut bí đỏ chỉ mùa thu mới có.

Bánh nướng tại chỗ chín đến đâu bán đến đấy, mà người mua lại đông nên phải hơn tiếng sau mới đến phiên.Tôi ăn một miếng để không phụ tấm lòng người mua đãi khách. Trời ơi nó ngọt sao là ngọt, gắt cổ họng chịu hết nổi. Cố gắng ăn gần nửa cái donut rồi đành đầu hàng.

Chuyến đi chơi Seattle chỉ là bất ngờ nhưng nhờ đó tôi mới biết nơi đây có cơ quan đầu não của Microsoft, Amazone, Boeing, quán cà phê đầu tiên Starbucks dựng nghiệp, và nhất là đội banh bầu dục Seahawks nữa chứ.

Tôi khám phá thêm vùng đất khác của Hoa Kỳ, điều thú vị không phải nằm ở chỗ các nhà chọc trời, những công trình nhân tạo ngoại hạng hay những cám dỗ loé mắt mà là được chiêm ngắm phong cảnh thiên nhiên hoang dại, những cánh đồng lúa mì mênh mông gặt xong còn trơ gốc rạ vàng đến ngút mắt, vườn táo các loại dòn ngọt, lễ hội dân gian gắn liền với đất đai, cây cỏ.

Ði một ngày đàng học một sàng khôn, lời người xưa nói không sai.

Spokane, Oct. 2018

Thanh Hà

Mục Lục

Thể lệ để nhận Nguyệt San Giao Muà:

1) Ðể vào danh sách của NSGM (subscribe),
   xin gửi email về  GiaoMua@hotmail.com

2) Ðể rút ra danh sách của NSGM (unsubscribe),
   xin gửi email về GiaoMua@hotmail.com 

3. Mọi chi tiết, thể lệ, thắc mắc, xin gửi về:
   GiaoMua@hotmail.com


4. Mọi bài vở, đóng góp, xin gửi về:
   GiaoMua@hotmail.com 
   Nguyệt San Giao Muà
   Homepage: http://www.GiaoMuạcom


Thể lệ gửi bài cho Nguyệt San Giao Muà:

 

Mong bạn gửi Bài cho GM theo cách này là tốt nhất :
  

1. Dùng mẫu chữ Vietnet (VIQR) hay Unicode
2. Viết Hoa chữ đầu của bài và bút hiệụ Ví dụ: Giọt Mưa Trên Lácủa NS Phạm Duy
3. Gửi bài ngay trong email (không kèm file), để cho BBT khỏi mất công download xuống để đọc
4. Gửi tất cả các bài trong 1 tháng 1 lần trong1 email, nếu tiện. 
5. Bài vở xin gửi đến trước ngày 25 mỗi tháng
6. Mọi chi tiết, thể lệ, thắc mắc, xin gửi về: GiaoMua@hotmail.com


Cám ơn bạn rất nhiều, vì nhân sự có hạn, BBT không thể ngồi đánh máy lại từng đề bài hay bút hiệụ 

 

  

    

      

	Ðịa Chỉ Liên Lạc:
	

	Nguyệt San Giao Muà

		

		

		

    
  

Trang Nhà 







Web Site Hit Counter





 

Copyright
2002 by Giao Muà e-magazine and respective authors